Optymalny model samokształcenia tenisowego?

[PitS]

Jest kilka publikacji tenisowych do których od czasu do czasu wracam. Właśnie skończyłem po raz drugi czytać "Tenis - wewnętrzna gra" Timothy Gallwey i o ile za pierwszym razem książka tego uznanego autora przebudowała gruntownie moje tenisowe myślenie o tyle teraz nie ze wszystkim się zgadzam.

W uproszczeniu autor stawia tezę że nasz rozwój tenisowy i jego kortowe wyrażenie pod postacią gry hamują wewnętrzne relacje pomiędzy poznawaniem automatycznym i naturalnym i takim odtwarzaniem ruchów, a kształceniem poprzez teoretycznie opracowane przyswajanie i kontrolowanie ruchów.
W skrócie: nikt nas nie uczył jak trzeba wchodzić na schody, a wszak to potrafimy bez interpretowania tego jak to się odbywa, nie podpowiadamy swojemu ciału co ma zrobić, aby utrzymać po raz pierwszy równowagę na rowerze. Nie przyszedł ojciec do nas i nie powiedział: skup się pamiętaj żebyś cały czas utrzymywał swój środek masy na szerokości śladu jaki odciska Twoja opona wtedy się nie przewrócisz. Nie uczył nas jak zakręcać, a nasze ciało to przyswoiło. Mówił za to: siadaj i jedź, sam poczujesz jak utrzymywać równowagę.

Według autora ciało nasze świetnie da sobie radę bez naszej ingerencji w proces nauczania techniki tenisowej korzystając jedynie z "czucia" kiedy coś robimy poprawnie a kiedy nie, lub dużo lepiej wykonujemy ćwiczenia widząc je uprzednio nie rozumiejąc wcale co podczas nich się odbywa, na zasadzie prostego odwzorowania i wizualizacji.

Na ile Waszym zdaniem ta teoria się sprawdza, a na ile potrzebujecie słownego instruktażu (być może własnego) do poprawnej realizacji założeń?

A może musicie zrozumieć całą biomechanikę tego ruchu, aby go wykonać poprawnie. Wszak wg Gallwey'a umysł trzeba czymś zająć aby ciało mogło wykonać swoja pamięć. To może być obserwowanie szwów na piłce a może to być i podwójne różniczkowanie drogi po czasie.

Kto jak ma (?) i co komu pomaga w rozwoju?
Być może optymalny model nie ma charakteru uniwersalnego, a musi być dopasowany jak dobry garnitur?

[wyczesany]

Jestem potwierdzeniem tezy Gallweya, wszystkiego nauczyłem się oglądając zawodników... no dobra, jednego i to też nie od początku tylko od jakichś trzech-czterech lat wstecz. Nikt nigdy nie ustawiał mi żadnego uderzenia, wszystko wyszło samo, ja tylko co jakiś czas zauważam zmiany na plus, czy to nieco inny chwyt bh, czy wyjście w przód przy serwisie. Uwag słownych nie znoszę, a osoba która mi ich udziela szybko się o tym przekonuje, bo ich stosuję, nie jestem wredny, po prostu nie wiem jak, muszę zobaczyć dane zagranie.

Oczywiście nie pogardzę dobrym wytłumaczeniem, ale koniecznie połączonym z prezentacją uderzenia.

[Smyk]

W uproszczeniu autor stawia tezę że nasz rozwój tenisowy i jego kortowe wyrażenie pod postacią gry hamują wewnętrzne relacje pomiędzy poznawaniem automatycznym i naturalnym i takim odtwarzaniem ruchów, a kształceniem poprzez teoretycznie opracowane przyswajanie i kontrolowanie ruchów.

Myślę, że ważnym aspektem tej tezy jest zdefiniowanie wieku i wiedzy adepta i jego zdolności percepcyjnych. Trudno jest bowiem ośmiolatkowi czerpać wiedzę ze szczegółów biomechaniki ruchu, rozkładu sił, prędkości i energii w poszczególnych etapach uderzenia piłki. Z drugiej strony, trudno osobie z w pełni wykształconym aparatem i pamięcią ruchową, być może do tego jeszcze zanieczyszczoną naleciałościami z innych dyscyplin sportowych, w sposób automatyczny i naturalny powtarzać, bądź co bądź, bardzo złożony proces ruchowy jakim jest np. serwis. Pewna relacja miedzy tymi metodami rozwoju istnieje. Zadaniem szkoleniowca jest taką relację rozpoznać i tak wybalansować metody, aby owa wewnętrzna relacja nie hamowała rozwoju.

Osobiście jestem egzemplarzem, który lubi wiedzieć, dlaczego zjawiska odbywają się tak a nie inaczej i myślę, że taka wiedza pomaga mi odwzorowywać pewne procesy ruchowe. Proces poznania odbywa się jednak zawsze w jednym kierunku. Najpierw jest obraz ruchu i mniej lub bardziej naturalne próby jego powtarzania i adaptacji. Potem dopiero przychodzi faza analizy (para)naukowej i wyciąganie z niej wniosków.

[PitS]

Ale autor tego nie różnicuje, twierdzi że poznanie przez podglądanie i wdrażanie przez czucie jest dostępne wszystkim i dużo skuteczniejsze niż słuchanie wykładu i staranie się rozumieć uderzenia i w tej formie je wdrażać. Mięśnie kontrolują się lepiej czuciem i pamięcią ruchu niż wyuczoną teorią.
Dyskutujemy czy to słuszne i czy dla nas przydatne.

[karjar]

Jestem potwierdzeniem tezy Gallweya, wszystkiego nauczyłem się oglądając zawodników... no dobra, jednego i to też nie od początku tylko od jakichś trzech-czterech lat wstecz. Nikt nigdy nie ustawiał mi żadnego uderzenia, wszystko wyszło samo, ja tylko co jakiś czas zauważam zmiany na plus, czy to nieco inny chwyt bh, czy wyjście w przód przy serwisie. Uwag słownych nie znoszę, a osoba która mi ich udziela szybko się o tym przekonuje, bo ich stosuję, nie jestem wredny, po prostu nie wiem jak, muszę zobaczyć dane zagranie.

Oczywiście nie pogardzę dobrym wytłumaczeniem, ale koniecznie połączonym z prezentacją uderzenia.

Mam/miałem identycznie, w dokładnym znaczeniu tego słowa. Jedyna różnica to to, że na kilku zawodnikach się wzorowałem.

[Obiektyw]

Jestem potwierdzeniem tezy Gallweya, wszystkiego nauczyłem się oglądając zawodników... no dobra, jednego i to też nie od początku tylko od jakichś trzech-czterech lat wstecz. Nikt nigdy nie ustawiał mi żadnego uderzenia, wszystko wyszło samo, ja tylko co jakiś czas zauważam zmiany na plus, czy to nieco inny chwyt bh, czy wyjście w przód przy serwisie. Uwag słownych nie znoszę, a osoba która mi ich udziela szybko się o tym przekonuje, bo ich stosuję, nie jestem wredny, po prostu nie wiem jak, muszę zobaczyć dane zagranie.

Oczywiście nie pogardzę dobrym wytłumaczeniem, ale koniecznie połączonym z prezentacją uderzenia.

Mam/miałem identycznie, w dokładnym znaczeniu tego słowa. Jedyna różnica to to, że na kilku zawodnikach się wzorowałem.

Gapiłeś się na mnie i teraz masz co masz .

A tak na poważnie, to ja też zawsze proszę o prezentację. Bez niej jest dużo, dużo trudniej. Ale to chyba klasyka?

[karjar]

Gapiłeś się na mnie i teraz masz co masz .

Taa, na woleja zwłaszcza .

[Obiektyw]

Gapiłeś się na mnie i teraz masz co masz .

Taa, na woleja zwłaszcza .

I masz co masz .

[wyczesany]

Gapiłeś się na mnie i teraz masz co masz .

Taa, na woleja zwłaszcza .

A rakiet Ci nie ubywa z tego powodu?

[karjar]

Gapiłeś się na mnie i teraz masz co masz .

Taa, na woleja zwłaszcza .

A rakiet Ci nie ubywa z tego powodu?

Staram się nie być bezkrytycznym naśladowcą. Przynajmniej w tym przypadku.

[Vivid]

Australijczycy tak szkolili dzieciaki pod wyczyn. Wpuszczali na kort, nic nie mówili i kazali grać. Każdy miał grać jak uważa. A potem wchodzili i tylko korygowali drobiazgi.

Trochę w tej teorii prawdy jest. Czy zawsze się sprawdzi, pewnie nie. Można wejść i zacząć samemu. Ale efektywniej by było gdyby ktoś bez wizualizacji nakreślił bardzo ogólne ramy a potem niech się człowiek sam w te ramy swoim ciałem mniej więcej wpakuje.

Co do wiedzy z biomechaniki? Bez przesady. Za dużo teorii skończy się tym, że nie wyjdzie się na kort albo się na nim nic nie zdziała. I co zostanie? Tenis przez Skype-a? ...

[hokej]

Teza z tematu o naturalnym "wydobyciu" umiejętności tenisowych jest ryzykowna i wg mnie mocno przestrzelona. Dlaczego? Przy całym szacunku dla tenisa, nie jest to forma aktywności ruchowej, którą można wyssać z mlekiem matki. Noworodek, podniesiony do góry na chwilę pod pachy, zaczyna (powinien) przebierać nóżkami w sposób automatyczny. To jest ruchowa pamięć genetyczna. Dlatego pierwsza część, traktująca o zdaniu się na "czucie i instynkt" w procesie edukacji tenisowej za bardzo do mnie nie trafia.
Natomiast nauka przez patrzenie jak najbardziej. Z jednym zastrzeżeniem - musi/powinien być ktoś, kto fachowym okiem popatrzy na nasze wyczyny z boku i je skoryguje. Czy to słowem, czy obrazem, ale biomechanika ruchu w uderzeniach czy poruszaniu się na korcie jest, moim zdaniem, tak skomplikowana, że drobny błąd może doprowadzić do zniweczenia całego wysiłku. Jako przykład mogę podać siebie, od początku zabawy w tenis robię to pod okiem instruktora, odpukać w niemalowane, nie wiem co to kontuzje, naderwania czy inne rzeczy, które są naturalną konsekwencją niewłaściwie ustawionej motoryki. Oczywiście pomijam przeciążenia wynikające z intensywności gry czy używanego sprzętu, te podpadają pod inną kategorię.
Jest jeszcze jedna rzecz, która przemawia za obecnością instruktora - eliminacja od początku złych nawyków. Złych w sensie biomechaniki, skutkujących niemożnością wydobycia ze swojej gry wszystkich możliwych elementów. Jak trudne jest to później może zaświadczyć każdy, kto na przykład uczył się jeździć na nartach sam.

[karjar]

Natomiast nauka przez patrzenie jak najbardziej. Z jednym zastrzeżeniem - musi/powinien być ktoś, kto fachowym okiem popatrzy na nasze wyczyny z boku i je skoryguje. Czy to słowem, czy obrazem, ale biomechanika ruchu w uderzeniach czy poruszaniu się na korcie jest, moim zdaniem, tak skomplikowana, że drobny błąd może doprowadzić do zniweczenia całego wysiłku. Jako przykład mogę podać siebie, od początku zabawy w tenis robię to pod okiem instruktora, odpukać w niemalowane, nie wiem co to kontuzje, naderwania czy inne rzeczy, które są naturalną konsekwencją niewłaściwie ustawionej motoryki.

Nie mogę się z Tobą do końca zgodzić. Jestem dokładnie odwrotnym przypadkiem. Nigdy nie miałem żadnej lekcji z instruktorem, a jakoś z techniką daję sobie radę. Również nie miałem żadnych kontuzji związanych z motoryką. Zatem uważam, że takie przypadki są może w mniejszości, ale znów nie tak nieliczne, aby uważać to za wyjątki.
Zgodzić się mogę że, kiedy mówimy o treningu zawodniczym trener/instruktor to podstawa. Bez wątpienia też amator uczący się pod okiem trenera zrobi większe postępy w krótszym czasie. W tych elementach "samouctwo" ma słabą pozycję.

[hokej]

Poruszyłeś ważną sprawę w kontekście dyskusji - czy mówimy o amatorach, czy treningu zawodniczym. Może jestem skrzywiony przez narciarstwo, ale będę bronił tezy, że obecność fachowca na początku drogi jest niezbędna. Co nie wyklucza chwalebnych wyjątków.

[PitS]

Tu nawet nie chodzi o samouctwo, bo ono może mieć charakter analityczny również a o to czy organizm sam pozbawiony że tak określę owej kontroli analitycznej jest w stanie przy pomocy samego czucia uderzeń szukać tej optymalnej, lub przy pomocy obserwacji ("małpowania") jest w stanie dojść do dobrej techniki tenisowej.

Na ile jest to skuteczne, na ile skuteczniejsze od werbalnego przyswajania porad "wyżej łokieć" nawet wygłaszanych przez samego siebie? A może jedyną metodą dojścia do dobrej techniki tenisowej jest najpierw zrobienie przyspieszonego kursu z biomechaniki i dynamiki a pozostałe metody to marnotrawstwo i śmiech na sali?

[RatRace]

PitS, ja trochę inaczej zapamiętałem Gallwey'a. Sprawdziłem sobie na wiki, że Gallwey pisał tę książkę, znaczny czas po tym jak nauczył się medytacji. Według mnie jemu bardziej chodziło o to, aby w czasie gry się wewnętrznie wyciszyć i pozwolić organizmowi reagować naturalnie. Wszelkie myśli jakie pojawiają się w trakcie gry wprowadzają zaburzenie do naturalnego wykonywania ruchu.

Natomiast nabywanie wiedzy, umiejętności wykonywania ruchu jest czymś innym – i tutaj ciężko rozsądzić, moim zdaniem, czy nauczanie ma być werbalne czy mieć charakter pokazu i powtórzenia. Jeśli chodzi o mnie, to jestem zdania, że wizualne nauczanie jest lepsze.

Skłania mnie do tego fakt, że uderzenie jest odtworzeniem pewnej sekwencji ruchowej i koordynacją z przemieszczającym się obiektem. Zmysłem, który najbardziej pracuje w tej sytuacji jest wzrok (orientacja względem kortu i piłki, analiza zmiany koordynat), następnie dotyk (kontakt z podłożem i piłką przez rakietę) oraz słuch (odgłos zagranej piłki, odgłos odbicia od podłoża). Dlatego wzorzec uderzenia powinien być przede wszystkim wizualny. Lepiej by było gdyby można też było „odczytać” wrażenie mięśniowe – jak mają być ugięte nogi, jakie są odczucia z ręki, jak jest ułożony nadgarstek. Ale to jest nieosiągalne.

Zarówno obrazy jak i słowa są symbolami, które próbują odwzorować rzeczywistość i w swej naturze te symbole wprowadzają uproszczenia. Ale obrazy, według mnie, oddają w tej samej jednostce czasu więcej informacji i podają je w sposób lepszy do naśladowania.

Pewnym problemem nauczania wizualnego jest to, że ty nie widzisz siebie z zewnątrz i nie możesz porównać doznań jakie miałeś widząc kogoś uderzającego i siebie samego w ten sam sposób. Więc ciężej jest również dokonać korekty ruchu. Na przykład kiedy oglądasz uderzenie widzisz ułożenie rakiety. Kiedy sam to robisz – już nie.

Bardzo fajnie pokazywał to kanał FYB, gdzie daną lekcję rozbijali na części składowe, a dopiero na końcu, kiedy opanowałeś poszczególne części, składali z tego sekwencje. Takie coś ma według mnie sens, tylko kto spędzi aż tyle czasu?

Większość ludzi nie ma tego czasu aż tyle aby do tego stopnia poświęcić się nauce. Dlatego proces nauczania jest o wiele za krótki w stosunku do tego, kiedy zaczynamy uderzać. I dlatego najlepiej wychodzi to tym, którzy z jakichś powodów, bardzo szybko przyswoili wzorzec ruchowy bardzo bliski ideałowi. Pozostali są na straconej pozycji. Bo kiedy nauczą się przebijać w miarę przyzwoicie, nie wracają do podstaw.

Ostatnio oglądałem rozgrzewki Federera i patrzyłem jak lekko uderza piłkę, prawie bez wysiłku. I właśnie tak próbuję uderzać teraz – bardziej mieć świadomość ruchu, nawet przy mniejszej sile, ale zapamiętując ruch.

[Vivid]

Pod wyczyn - tylko z fachowcem. Rekreacja - można samemu i czasem nie da się odróżnić.
Znam takiego chłopaka u nas. Sam się pytałem gdzie trenował? Ani jednej godziny na korcie z trenerem a tenis kompletny! BH/FH (wszystkie rotacje), wolej/półwolej, smecz, serwis. Wszystko poukładane podręcznikowo. Wierzyć mi się nie chciało ale tak jest.
Byli zawodnicy mogą się w niejednym przypadku schować ze swoją techniką.
Natomiast baty zbierał bo ogrania i taktyki brakowało.
Technicznie miał co trzeba ale się z tym pozbierać nie umiał. Cwaniactwa kortowego brakowało, czasem i głowy.
Ruchów się można nauczyć czy mieć smykałkę. Gorzej jak to trzeba potem poskładać w większą układankę ...

[PitS]

Pytanie generalnie skierowane było do samouków, a dotyczyło właściwie określenia co przynosi im najlepszy skutek?
Podzielam opinie RatRace'a że aby metoda nauki z obrazu była pełna trzeba by móc zobaczyć własny obraz, jednak wtedy na tle tego prawidłowego aby nie wdrukować sobie niechcący wad kopii.
Dziwi mnie, że w kraju, w którym każdy ma przy sobie kamerę niezłej jakości nieliczni tylko weryfikują to co im się wydaje.

[widget]

Pewnie, że są wyjątki na tym świecie.

Chyba jednak na początku lepiej wziąć instruktora, który pokaże jak to się robi, a dopiero potem ewentualnie wykształcać własne nawyki i iść własną drogą.
Tak jest szybciej i bezpieczniej. Samemu do wszystkiego dochodzić jest zawsze trudniej.

Inną sprawą jest, że część osób i tak nie potrafi naśladować tego co zobaczą. Nieważne, czy z trenerem czy bez. Patrzą, patrzą, trenują, oglądają w telewizji i wszystko jak krew w piach. Jak ktoś nic nie robił w dzieciństwie (omijał wf szerokim łukiem) to nie ma ratunku wg mnie.

[Gary]

W niedzielę skończyłem czytać Gallweya i w sumie mi pomógł. Nie wiem, czy uda mi się zwalczyć gadanie do siebie i krytykowanie swoich uderzeń, ale jedną rzecz już poprawiłem, mam nadzieję, że na stałe: kurczowe ściskanie rakiety przy forehandzie, przez co całe ciało było napięte. Znajomy trener mówił mi, że popełniam ten błąd, ale nie udało mi się go wyplenić. A po przeczytaniu coś w głowie zaskoczyło.

Co do techniki, to dawno temu, jeszcze w podstawówce, wf-ista uczył mnie poprawnych ruchów, ale wtedy słowne wskazówki nie do końca do mnie przemówiły, a do tego wolałem grać jakkolwiek, byle na drugą stronę, nie skupiałem się nad techniką. Z tamtych czasów mam wiedzę teoretyczną i gdy nie skupiam się na tym jak mam odbić, co zrobić, lecz gram instynktownie, patrząc tylko na piłkę i na niej się skupiając, to wychodzi mi to lepiej. Ale to dopiero kilka meczów od przeczytania książki, więc ciężko wyrokować, czy tak już będzie zawsze.