Tenis ziemny mimo, że nie jest zbyt skomplikowaną grą jeśli chodzi o same zasady gry, posiada szereg specjalistycznych terminów, z których większość przypisanych jest tylko do tej dyscypliny sportu. Ich znajomość niewątpliwie może ułatwić entuzjastom tenisa śledzenie rozgrywek tenisowych w telewizji oraz czytanie artykułów i literatury poświęconej tenisowi ziemnemu, gdyż są one powszechnie używane przez większość komentatorów i dziennikarzy sportowych. Jako, że tenis ziemny wywodzi się z Wysp Brytyjskich, poniższe zagadnienia podajemy w oryginalnej wersji czyli w języku angielskim, a w nawiasach przedstawione są ich odpowiedniki w języku polskim (o ile istnieją). Jest to z pewnością najobszerniejszy słowniczek zagadnień tenisowych w polskim Internecie, a być może również w całej światowej sieci. Dla ułatwienia wszystkie terminy uporządkowaliśmy w kolejności alfabetycznej.
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | Y | Z |
Ace (As serwisowy) – idealnie zagrany serwis (uderzenie rozpoczynające wymianę), po którym przeciwnik nie jest wstanie dosięgnąć piłki tenisowej rakietą; piłka musi oczywiście wcześniej trafić w karo serwisowe i nie dotknąć siatki
ATP (Stowarzyszenie Tenisistów Profesjonalnych) – organizacja nadzorująca najważniejsze turnieje w męskim tenisie (z wyjątkiem imprez wielkoszlemowych) i dbająca o interesy tenisistów
Ad Court / Backhand Court (strona bekhendowa) – połowa kortu znajdująca się po lewej stronie zawodnika odbierającego serwis, na tą stronę kortu zawodnik serwujący kieruje piłkę przy stanie Ad:40 lub 40:Ad (przewaga), dla zawodnika praworęcznego odbierającego serwis jest to jego strona bekhendowa
Advantage (przewaga) – sytuacja, w której przy stanie 40:40 (równowaga) zawodnik wygrywa wymianę i potrzebuje jeszcze jednej wygranej piłki, aby wygrać gema. Zapisuje się to jako Ad:40 (piłka na gema) lub 40:Ad (piłka na przełamanie)
All (po tyle samo) – tego określenia używa się przy jednakowym wyniku w punktach (np. 30-all), gemach (4-all) lub setach (1-all)
All-Court Player (wszechstronny gracz) – zawodnik prezentujący urozmaiconą grę i osiągający dobre wyniki na różnych nawierzchniach
All-Rounder Player (wszechstronny gracz) – w tym znaczeniu zawodnik potrafiący grać tenis zarówno defensywny jak i ofensywny
Alley (korytarz deblowy) – pole będące przedłużeniem obszaru przeznaczonego do gry pojedynczej, które używane jest jedynie w spotkaniach deblowych; jest to obszar pomiędzy linią boczną wyznaczającą pole do gry w singla, a linią boczną wyznaczającą pole do gry w debla
Allez (do boju) – często spotykane określenie wykrzykiwane podczas meczu przez graczy z krajów francuskojęzycznych w ważnych momentach spotkania, np. po wygranej ważnej piłce lub w sytuacji, gdy zawodnikowi nie idzie gra i chce się w ten sposób zmotywować do lepszej gry (odpowiednik angielskiego „come on” i hiszpańskiego „vamos”)
Anticipation (antycypacja) – zdolność do prawidłowego przewidywania, gdzie uderzy piłkę przeciwnik
Anticross (antykros) – nieoczekiwane uderzenie piłki po prostej przez któregoś z zawodników, gdy kilka poprzednich uderzeń w wymianie było zagranych w poprzek kortu
American Twist / Kick Serve / Twist Serve (serwis wyrzucający) – mający kilka określeń rotowany serwis, często stosowany przy drugim podaniu i kierowany blisko linii bocznej, mający na celu wyrzucenie przeciwnika, który odbiera serwis trochę poza kort; piłka przy tym serwisie odbija się wysokim kozłem i zawodnik odbierający serwis ma utrudnione zadanie, aby uderzyć ją mocno i dokładnie, co umożliwia serwującemu przeprowadzenie akcji „serw i wolej”
Approach Shot (uderzenie do woleja) – jest to uderzenie przygotowujące zawodnika do wizyty przy siatce i skończenia wymiany wolejem, najczęściej jest to mocniejsze, niesygnalizowane uderzenie podczas wymiany skierowane pod końcową linię przeciwnika w kierunku jednego z narożników kortu
Australian Doubles (australijski debel) – spotkanie tenisowe pomiędzy dwoma zawodnikami po jednej stronie siatki i jednym tenisistą po drugiej stronie
Australian Formation (formacja australijska) – popularny sposób ustawienia zawodników w grze deblowej na początku wymiany (bezpośrednio po serwisie), w którym obaj zawodnicy z jednej drużyny ustawiają się blisko środka kortu; formacja ta używana jest głównie w spotkaniach z przeciwnikami grającymi return w poprzek kortu
Backcourt / Taboo Zone / No Man’s Land (tylna połowa kortu) – obszar pomiędzy linią końcową kortu, a linią serwisową (a dokładniej bardziej w obrębie tej linii); pole to często nazywane jest także obszarem tabu lub bezludną wyspą ponieważ gracze przebywają w nim bardzo rzadko i nie biegają w obrębie tego pola regularnie podczas prowadzenia wymian
Backhand (Bekhend) – jest to uderzenie piłki w poprzek ciała zewnętrzną stroną rakiety, gdzie w początkowej fazie wyprowadzania uderzenia prawa ręka (u leworęcznych lewa ręka), w której gracz trzyma rakietę poprowadzona jest w wszerz ciała i rakieta znajduje się po jego lewej stronie (u leworęcznych po prawej). Podczas uderzenia gracz wykonuje wymach odrzucając rękę razem z rakietą od klatki piersiowej. Po wykonaniu uderzenia ręka wraca na swoją właściwą stronę. Bekhend może być jedno lub oburęczny w zależności od tego, czy gracz wykonując to uderzenie trzyma rakietę jedną czy dwoma rękami.
Backspin / Underspin (rotacja odwrotna) – nadanie piłce rotacji odwrotnej do kierunku, w którym się porusza; gracz podcina piłkę nadając jej rotację, która powoduje, że piłka leci wolniej i odbija się po niskim koźle na stronie rywala; tego typu rotacja nadawana jest skrótom oraz uderzeniom slajsowanym
Backswing (zamach do tyłu) – ruch ręki razem z rakietą do tyłu (za plecy) w celu przygotowania i zwiększenia zakresu uderzenia atakującego
Bagel (obwarzanek) – wygranie seta bez straty gema, czyli w stosunku 6:0
Ball Person (podawacz piłek) – osoba, która zbiera piłki z kortu po każdej wymianie lub która podaje je zawodnikowi serwującemu; najczęściej do podawania piłek oddelegowani są miejscowi juniorzy
Ball Toss / Place-Up (podrzucenie piłki) – wyrzut piłki do góry przy uderzeniu serwisowym
Baseline (linia końcowa) – linia prostopadła do siatki wyznaczająca koniec pola gry, zza tej linii zawodnicy muszą wykonywać serwis
Baseline Rally (wymiana z linii końcowej) – wymiana tenisowa, podczas której zawodnicy poruszają się wzdłuż i w obrębie linii końcowej
Baseliner (gracz defensywny) – zawodnik preferujący grę defensywną zza linii końcowej kortu, lubiący grać długie wymiany, podczas których czeka na błąd rywala lub okazję do uderzenia kończącego; zazwyczaj sam popełnia mało błędów własnych i najczęściej dysponuje dobrą kondycją i szybkością. Zawodnicy grający w ten sposób osiągają dobre wyniki głównie na wolniejszych nawierzchniach (np. ceglanych)
Best of 3 or 5 (najlepszy w 3 lub 5) – określenie używane w celu sprecyzowania maksymalnej ilości setów niezbędnych do wyłonienia zwycięzcy pojedynku; w tenisie kobiecym mecze zawsze grane są w formule „best of 3”, czyli maksymalnie mogą zostać rozegrane trzy sety w meczu, u mężczyzn gra się do trzech (zwykłe turnieje) lub do pięciu wygranych setów (turnieje wielkoszlemowe i Puchar Davisa)
Big Point (istotny punkt) – ważny w kontekście dalszej rywalizacji punkt w spotkaniu, np. piłka setowa lub piłka na przełamanie
Big Serve (atomowy serwis) – bardzo mocny serwis, najczęściej dający przewagę i przejęcie inicjatywy w dalszej części wymiany
Block (blok) – defensywne uderzenie, któremu towarzyszy minimalny ruch rakietą; najczęściej jest to uderzenie instynktowne i często wykorzystywane jest przy odbiorze mocnego serwisu, gdzie zawodnik ma mało czasu na reakcję i zazwyczaj przystawia jedynie rakietę do piłki
Break / Service Break (przełamanie) – sytuacja, w której jeden z zawodników przegrywa gema przy własnym podaniu
Break Back (odłamanie) – wygranie gema przy serwisie rywala po wcześniejszym przegraniu własnego podania
Break Point (punkt na przełamanie) – występuje w sytuacji, gdy zawodnik odbierający serwis ma okazję do przełamania serwisu rywala, gdy wygra kolejną wymianę (break point występuje przy wynikach : *0:40, *15:40, *30:40, *40:Ad)
Buggy Whip (biczowe uderzenie) – uderzenie forhendowe z rotacją awansującą, zagrywane po linii prostej i na wykroku, po którym ręka wraz z rakiętą odprowadzana jest przez zawodnika za głowę
Bye (wolny los) – wolny los zawodnika w drabince turniejowej, oznaczający udział w kolejnej rundzie bez konieczności gry w poprzedniej. Ten przywilej mają najczęściej najwyżej rozstawieni zawodnicy w turnieju
Cannonball (kula armatnia) – popularne określenie bardzo mocnego, płaskiego serwisu
Can Opener (otwarty kosz) – kolokwialne określenie podciętego serwisu, lądującego w bardzo bliskiej odległości lub bezpośrednio na skrzyżowaniu linii serwisowej i linii bocznej singlowej; poparty odpowiednią siłą, serwis taki jest bardzo trudny do odbioru dla przeciwnika
Career Grand Slam (Wielki Szlem w karierze) – wygranie przez zawodnika wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych w trakcie kariery
Carve (rzeźbione uderzenie) – uderzenie piłki po koźle z nadaniem jej rotacji bocznej i wstecznej
Center Mark (środkowy ślad) – krótka linia znajdująca się na środku linii końcowej kortu i dzieląca ją na dwie równe połowy, będąca krótkim przedłużeniem centralnej linii serwisowej, gracz serwujący nie może jej przekroczyć w bok przy serwisie
Center Service Line (środkowa linia serwisowa) – linia dzieląca kort wzdłuż na połowę i przedzielająca kara (pola) serwisowe
Challenge (kwestionowanie) – wprowadzona w 2006 roku i stosowana do dziś możliwość rozstrzygania spornych punktów poprzez elektroniczne sprawdzenie na życzenie zawodnika, gdzie dokładnie spadła piłka po uderzenie jednego z graczy; system ten zwany „sokolim okiem” funkcjonuje na wielkich turniejach tenisowych rozgrywanych na twardych i trawiastych kortach
Challenger (czelendżer) – turniej tenisowy pod egidą ATP, ustępujący rangą turniejom z serii ATP World Tour
Championship Point (piłka turniejowa) – sytuacja, w której zawodnika prowadzącego w spotkaniu oddziela zaledwie jeden wygrany punkt od zwycięstwa w całym turnieju
Change Ends (zmiana stron) – zmiana połówek kortu przez graczy, czyli zamiana miejscami na korcie po każdym nieparzystym gemie (pierwszym, trzecim, piątym itd.)
Clay Court (kort ceglany) – kort pokryty mączką ceglaną; nawierzchnia ta jest uznawana za najwolniejszą i najlepsze wyniki osiągają na niej zawodnicy grający tenis defensywny
Chip (blok) – zablokowanie piłki z nadaniem jej rotacji wstecznej, często wykorzystywane uderzenie podczas returnu
Chip and Charge (blok i atak) – agresywna strategia gry, polegająca na zablokowaniu serwisu rywala uderzeniem nadającym piłce rotacją odwrotną z jednoczesnym szybkim udaniem się pod siatkę
Chop (czop) – uderzenie piłki z nadaniem jej mocnej rotacji zwrotnej, dobrze wykonany czop powinien wylądować zaraz za siatką i odbić się od nawierzchni po bardzo małym koźle
Clean The Line (wyczyszczenie linii) – kolokwialne określenie uderzenia, po którym piłka ląduje na jednej z linii końcowych lub bocznych
Closed Stance (zamknięta pozycja) – klasyczna taktyka polegająca na uderzaniu piłki stojąc prostopadle do linii końcowej i bokiem do przeciwnika, często wykorzystywana na wolniejszych kortach
Code Violation (naruszenie przepisów) – sytuacja, w której zawodnik dopuszcza się nieprzepisowego zachowania, takiego jak używanie wulgarnego języka, obrażana sędziego czy uderzania piłki w trybuny po przegranym punkcie. Pierwsze przewinienie karane jest upomnieniem, drugie wiąże się ze stratą punktu, a po kolejnym sędzia moze przerwać spotkanie
Come on / C’mon (do boju) – dość powszechne sformułowanie wykrzykiwane przez graczy anglojęzycznych, głównie Amerykanów, Australijczyków i Brytyjczyków po ważnej wygranej piłce lub gdy zawodnikowi nie idzie i chce się zmotywować do walki; odpowiednik francuskiego określenia „allez” i hiszpańskiego „vamos”
Compact Swing (krótki zamach) – uderzenie piłki po koźle przy użyciu niewielkego zamachu, często spotykane u zawodników ofensywnych, którzy atakują piłkę zaraz po koźle
Continental Grip (kontynentalny chwyt) – specyficzny chwyt rakiety tenisowej, używany głównie przy serwisie i czasem przy uderzaniu wolejem
Counter-Attack (kontratak) – sytuacja, w której zawodnik broniący się zmusza rywala do oddalenia się od siatki, a on sam udaję się pod nią, aby zakończyć przy niej wymianę
Counter-Puncher (przebijacz) – zawodnik grający tenis defensywny, prowadzący grę głównie zza końcowej linii i opierający grę na długich wymianach
Court (kort tenisowy) – pole do gry w tenisa, na którym rozgrywane są spotkania tenisowe. Prawidłowy kort powinien mieć wymiary 23,77 m na 8,23 m (gra pojedyncza) lub 23,77 m na 10, 97 m (gra deblowa). W połowie długości kort zawieszona jest siatka, która na środku ma wysokość 0,915 m a po bokach 1,06 m.
Crosscourt (uderzenie po krosie) – uderzenie piłki i skierowanie jej w poprzek kortu, tak aby w locie przecięła środkową linię serwisową
Cross-Over (przekroczenie siatki) – jest to udanie się na stronę rywala, np. w celu sprawdzenia śladu, gdzie spadła piłka
Crush (zgniecenie) – kolokwialne określenie bardzo mocnego uderzenia rakietą piłki tenisowej, które prowadzi do rozerwania jej pokrycia
Cyclop (cyklop) – nowoczesne urządzenie montowane zazwyczaj na głównych kortach i sprawdzające elektronicznie, czy serwis trafił w obszar pola serwisowego; gdy serwis jest autowy urządzenie emituje charakterystyczny dźwięk
Dead Net / Dead Net Cord (martwa taśma) – sytuacja, w której zawodnik nieumyślnie uderza piłkę tak, że ta dotyka górnej części taśmy siatki i opada zaraz przy siatce po stronie rywala; na kortach panuje niepisana zasada, że po takim zdobyciu punktu zawodnicy powinni przeprosić rywala, sygnalizując że było to zagranie niezamierzone
Deep (głębokie uderzenie) – uderzenie, po którym piłka ląduje bardzo blisko lub bezpośrednio na linii końcowej kortu
Defensive Play (defensywna gra) – taktyka gry opierająca się na graniu zza linii końcowej kortu i przebijaniu cierpliwie piłek na połowę rywala w oczekiwaniu na jego błąd lub na dogodną okazję do uderzenia wygrywającego
Deuce (równowaga) – sytuacja, w której obaj zawodnicy wygrali po trzy wymiany w gemie (wynik 40:40); przy stanie równowagi po jednej wygranej piłce zawodnik osiąga przewagę (stan Ad:40) i jeżeli kolejną wymianę przegra to znów wynik wraca do stanu równowagi (40:40), natomiast jeżeli ją wygra to zdobywa gema; wyjątkiem są turnieje deblowe mężczyzn na mniej prestiżowych imprezach, gdzie przy stanie równowagi wystarczy wygrać kolejny punkt, aby zdobyć gema
Deuce Court (pole równowagi) – połowa kortu znajdująca się po prawej stronie zawodnika, na tą stronę kortu zawodnik serwujący kieruje piłkę przy stanie 40:40 (równowaga), dla zawodnika praworęcznego odbierającego serwis jest to jego strona forhendowa
Dirtballer (ceglarz) – zawodnik specjalizujący się w grze na nawierzchni ceglanej
Double Bagel (podwójny obwarzanek, rowerek) – wygranie meczu rozgrywanego do dwóch wygranych setów bez straty gema, czyli w stosunku 6:0 6:0; w zawodowym tenisie sytuacja rzadko spotykana
Double Fault (podwójny błąd serwisowy) – wykonanie przez zawodnika dwóch nieudanych serwisów, co skutkuje utratą punktu
Double-Handed (oburęczny) – uderzenie wyprowadzane przez gracza trzymającego rakietę obiema rękami i zagrywane najczęściej z bekhendu, rzadziej z forhendu
Doubles (debel) – spotkanie tenisowe grane przez dwie drużyny składające się z dwóch zawodników; pole do gry w debla jest nieco szersze od pola do gry w singla
Down The Line (uderzenie w linie) – uderzenie po którym piłka trafia w linię końcową albo linię boczną kortu, a także w linię serwisową w przypadku uderzenia serwisowego
Drive (drajw) – mocne uderzenie atakujące, zagrywane zazwyczaj z głębi kortu z bardzo małą rotacją
Drive Volley (drajw wolejowy) – mocne uderzenie atakujące pozbawione rotacji, wykonywane zanim piłka odbije się od kortu
Drop Shot (skrót tenisowy) – lekkie uderzenie piłki tak, aby odbiła się ona na stronie rywala możliwie najbliżej siatki i po możliwie najniższym koźle; jest to często stosowane uderzenie, gdy przeciwnik znajduje się daleko od siatki, najlepiej za linią końcową i w jednym z narożników
Drop Volley (opadający wolej) – odmiana skrótu tenisowego zagrywanego wolejem (czyli bez wcześniejszego odbicia piłki od podłoża)
Eastern Grip (wschodni chwyt) – chwyt forhendowy, który umożliwia łatwe, mocne i skuteczne uderzenie piłki z forhendu
Fault (błąd serwisowy) – serwis, po którym piłka nie trafia w karo serwisowe po drugiej stronie kortu i zawodnik musi serwować jeszcze raz, jeżeli popełni drugi błąd serwisowy to traci punkt
First Service (pierwsze podanie) – pierwsza szansa z dwóch, jakie ma do dyspozycji gracz serwujący w celu rozpoczęcia wymiany
Flat (płaskie uderzenie) – mocne zagranie piłki bez nadawania jej rotacji, gdzie piłka leci nisko nad siatką
Follow Through (ruch za piłką) – ruszenie do przodu po uderzeniu piłki
Foot Fault (błąd kroku) – sytuacja, w której serwujący zawodnik przekracza lub staje na linii końcowej przed wykonaniem serwisu, a także gdy przekracza centralny ślad serwisowy
Forced Error (wymuszony błąd) – sytuacja, w której zawodnik popełnia wymuszony błąd, gdyż nie jest w stanie uderzyć piłki dokładnie ze względu na bardzo niewygodną pozycję i trudną piłkę zagraną przez rywala; o tym czy dany błąd był wymuszony czy niewymuszony decydują osoby zajmujące się prowadzeniem statystyk podczas spotkań
Forecourt (środek kortu) – pole pomiędzy dwoma przeciwległymi liniami serwisowymi, obszar ten zawiera wszystkie cztery kara serwisowe
Forehand (Forhend) – uderzenie piłki zewnętrzną stroną rakiety, trzymając ją po prawej stronie (u praworęcznych) lub po lewej stronie (u leworęcznych) z dala od ciała; ręka w trakcie wykonywania uderzenia pozostaje zazwyczaj przez cały czas wyprostowana aż do czasu zatknięcia się piłki ze strunami rakiety
Game (gem) – część meczu tenisowego, z której składa się set; aby wygrać seta zawodnik musi wygrać co najmniej sześć gemów i osiągnąć przewagę dwóch gemów nad rywalem; w większości turniejów jednak (z wyjątkiem ostatniego seta na największych imprezach) przy stanie 6:6 rozgrywany jest tie-break w celu skrócenia czasu spotkania; aby wygrać gema zawodnik musi zdobyć jako pierwszy cztery punkty (punktowane po kolei jako : 15,30,40 i gem) lub rozstrzygnąć gema po grze na równowagi (40:40) i przewagi (ad:40)
Game Point (punkt na gema) – sytuacja, w której zawodnikowi brakuje jednego wygranego punktu, aby wygrać gema (występuje przy stanie 40:0, 40:15, 40:30 lub Ad:40)
Golden Set (złoty set) – wygranie seta bez straty pojedynczego punktu, czyli w praktyce zdobycie wszystkich 24 pierwszych punktów w secie; jest to sytuacja niezwykle rzadka i do tej pory w zawodowym tenisie zdarzyła się tylko raz. Dokonał tego Amerykanin Bill Scanlon w pojedynku z Brazylijczykiem Marcosem Hocevarem w pierwszej rundzie turnieju WCT Gold Coast Classic w Del Ray na Florydzie 22 lutego 1983 roku. Bill Scanlon wygrał ten mecz 6-2, 6-0 i właśnie drugi set tego pojedynku był jedynym złotym setem w historii zawodowego tenisa
Golden Slam (Złoty Szlem) – wygranie wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych i olimpiady w jednym roku kalendarzowym; do tej pory w singlu udało się to jedynie Steffi Graff w 1988 roku
Grand Slam (Wielki Szlem) – wygranie w jednym roku kalendarzowym wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych przez jednego zawodnika lub parę deblową
Grass Court (kort trawiasty) – kort tenisowy pokryty trawą; jest to najszybsza nawierzchnia, która daje przewagę tenisistom grającym siłowy tenis i posiadającym mocny serwis
Groundstroke (uderzenie po koźle) – zagranie piłki z forhendu lub bekhendu przez zawodnika, po uprzednim odbiciu się piłki od nawierzchni
Hacker (wyrobnik) – określenie tenisisty-amatora, który gra jedynie dla przyjemności
Hail Mary (Święta Maria) – kolokwialne określenie bardzo wysokiego loba stosowanego w celach defensywnych
Half Court (połowa kortu) – obszar w pobliżu linii serwisowych, czyli w połowie obu stron kortu
Half Volley (półwolej) – uderzenie piłki zaraz po jej odbiciu się od nawierzchni, gdy ta jeszcze znajduje się poniżej linii kolan
Hard Court (kort twardy) – kort tenisowy o nawierzchni asfaltowej, betonowej lub z podobnego materiału; jest to jedna z najszybszych nawierzchni tenisowych
Hard Volley (ciężki wolej) – uderzenie piłki zaraz po jej odbiciu się od nawierzchni, gdy ta znajduję się zaledwie kilka centymetrów nad ziemią
Head (głowa rakiety) – górna część rakiety, zawierająca struny i górną część ramy
Hold (utrzymanie serwisu) – sytuacja, w której zawodnik serwujący wygrywa gema przy własnym podaniu; mówi się wtedy, że zawodnik utrzymał swój serwis
Inside-Out Forehand (odwrotny forhend grany po krosie) – sytuacja, w której zawodnik dostaje piłkę na swoją stroną bekhendową, ale obiega tą stronę i uderza piłkę z forhendu w poprzek kortu; zabieg ten jest często stosowany przez zawodników, którzy dysponują słabszym uderzeniem bekhendowym
Inside-Out Backhand (odwrotny bekhend grany po krosie) – sytuacja, w której zawodnik dostaje piłkę na swoją stroną forhendową, ale obiega tą stronę i uderza piłkę z bekhendu w poprzek kortu; zabieg stosowany najczęściej przez zawodników, którzy dysponują słabszym uderzeniem forhendowym i bardzo dobrym bekhendowym
Inside-In Forehand(odwrotny forhend grany po prostej) – sytuacja, w której zawodnik dostaje piłkę na swoją stroną bekhendową, ale obiega tą stronę i uderza piłkę z forhendu wzdłuż linii bocznej; zabieg ten jest często stosowany przez zawodników, którzy dysponują słabszym uderzeniem bekhendowym
Inside-In Backhand (odwrotny bekhend grany po prostej) – sytuacja, w której zawodnik dostaje piłkę na swoją stroną forhendową, ale obiega tą stronę i uderza piłkę z bekhendu wzdłuż linii bocznej; zabieg ten jest stosowany najczęściej przez zawodników, którzy dysponują słabszym uderzeniem forhendowym i bardzo dobrym bekhendowym
Insurance Break (asekuracyjne przełamanie) – uzyskanie przewagi co najmniej dwóch przełamań serwisu rywala w jednym secie
ITF (Światowa Federacja Tenisa) – organizacja zarządzająca rozgrywkami tenisowymi na wszystkich szczeblach i zajmująca się organizacją turniejów wielkoszlemowych
Jamming (uderzenie przeciwnika) – trafienie piłką w ciało rywala
Kick Serve / Twist Serve / American Twist (serwis wyrzucający) – mający kilka określeń podkręcony serwis, często stosowany przy drugim podaniu, mający na celu wyrzucenie przeciwnika, który odbiera serwis trochę poza kort; piłka przy tym serwisie odbija się wysokim kozłem i zawodnik odbierający serwis ma utrudnione zadanie, aby uderzyć ją mocno i dokładnie, co umożliwia serwującemu przeprowadzenie akcji „serw i wolej”
Lawn Tennis (tenis na trawie) – sport, od którego wywodzi się tenis ziemny
Legal Service (prawidłowy serwis, podanie) – uderzenie rozpoczynające wymianę, po którym nie wywołany jest net ani błąd serwisowy i które umożliwia kontynuowanie gry
Let Service / Net (net) – sytuacja, w której piłka przy serwisie ociera się lub dotyka siatki (a właściwie taśmy na jej samej górze) i trafia w karo serwisowe; w takiej sytuacji zawodnik powtarza serwis bez utraty pierwszego podania lub punktu
Let (let) – sytuacja wywoływana przez sędziego głównego, kiedy na korcie pojawia się piłka zagrana z innego, sąsiedniego kortu lub gdy jednemu z zawodników wypadnie piłka z kieszeni, co skutkuje powtórzeniem punktu
Line Judge (sędzia liniowy) – osoba wyznaczona do obserwowania linii końcowej oraz linii bocznych i oceniająca czy piłka po uderzeniu jednego z zawodników odbiła się w polu gry rywala czy poza nim; decyzję sędziego liniowego może podważyć sędzia główny
Lob (lob) – uderzenie piłki nadając jej wysoką trajektorię lotu; najczęściej wykorzystywane, gdy rywal znajduje się przy siatce, aby przerzucić piłkę nad jego głową i zmusić go do powrotu do defensywy
Long Line (zagranie wzdłuż linii) – mocne uderzenie z bekhendu lub forhendu wzdłuż linii bocznej kortu tak, aby piłka odbiła się po stronie rywala jak najbliżej tej linii
Love Game (gem do zera) – wygranie gema bez straty punktu
Lucky Loser / Playback (szczęśliwy przegrany) – zawodnik, który przegrał w ostatniej rundzie kwalifikacji do turnieju, ale wygrał losowanie, w którym wzięli udział pozostali przegrani w ostatniej rundzie eliminacji, dzięki czemu mógł wskoczyć do turnieju głównego, zastępując w drabince zawodnika, który wycofał się np. z powodu kontuzji przed rozpoczęciem swojego pierwszego spotkania
Mac-Cam – zaawansowana technologicznie kamera wideo wykorzystywana przy telewizyjnych relacjach do powtórek piłek lądujących blisko linii, gdy nie jest pewne czy piłka znalazła się w polu gry; technologia ta nie jest wykorzystywana przez sędziów i służy jedynie rozwiewaniu wątpliwości o słuszności ich decyzji przez telewidzów i komentatorów
Match (mecz) – rywalizacja pomiędzy tenisistami składająca się z setów; aby jeden z graczy wygrał spotkanie musi w zależności od turnieju wygrać jako pierwszy dwa lub trzy sety chyba, że wcześniej jego rywal skreczuje z powodu kontuzji lub zostanie zdyskwalifikowany
Match Point (piłka meczowa) – sytuacja, w której zawodnika prowadzącego w spotkaniu oddziela zaledwie jedna wygrana piłka od zwycięstwa w całym meczu
Mini-Break (mini przełamanie) – sytuacja, kiedy zawodnik wygrywa punkt w tie-breaku przy serwisie rywala
Mis-Hit (nieczyste uderzenie) – sytuacja, w której gracz uderza piłkę nieczysto np. ramą rakiety lub w ogóle nie trafia w piłkę
Mixed Doubles (mixt deblowy) – mecz tenisowy rozgrywany przez dwie drużyny, składające się z jednego tenisisty i jednej tenisistki
Moonball (piłka księżycowa) – kolokwialne określenie średnio wysokiego lobu ofensywnego z nadaniem piłce rotacji awansującej; zagranie regularnie używane przez specjalistów od gry na nawierzchni ceglanej
Net (siatka tenisowa) – siatka umieszczona na środku kortu, równolegle do linii końcowej, zawieszona na dwóch słupkach, nad którą muszą odbijać piłkę zawodnicy; siatka powinna być tak naciągnięta, aby na środku miała wysokość 0,915 m a po bokach 1,06 m
Net / Let Service (net) – sytuacja, w której piłka przy serwisie ociera się lub dotyka siatki (a właściwie taśmy na jej samej górze) i trafia w karo serwisowe; w takiej sytuacji zawodnik powtarza serwis bez utraty pierwszego podania lub punktu
Net Point (punkt przy siatce) – określenie punktu, który został zdobyty przez zawodnika przy siatce, czyli po udanych woleju lub półwoleju
New Balls (nowe piłki) – zmiana zestawu piłek używanych podczas spotkania ze starych na nowe, dokonywana po kilku gemach i wynikająca ze zużywania się piłek podczas gry
No Man’s Land / Backcourt / Taboo Zone (bezludna wyspa) – obszar pomiędzy linią końcową kortu a linią serwisową (a dokładniej bardziej w obrębie tej linii); pole to często nazywane jest obszarem tabu, ponieważ gracze przebywają w nim bardzo rzadko i nie biegają w obrębie tego pola regularnie podczas prowadzenia wymian
Not Up (dwukrotny kozioł) – wywoływany przez sędziego błąd, polegający na dwukrotnym odbiciu się piłki tenisowej od nawierzchni po jednej stronie kortu, co skutkuje utratą punktu przez zawodnika, na którego połówce odbiła się dwukrotnie piłka
Open Era (Era Open) – rozdział w historii tenisa trwający od 1968 roku do dzisiaj, który został zapoczątkowany zniesieniem podziału na tenisistów amatorów i zawodowców
Offensive Player (gracz ofensywny) – zawodnik często wchodzący w kort, preferujący tenis agresywny z nastawieniem na mocne uderzenia i częste wizyty przy siatce
Open Court (otwarty kort) – sytuacja, w której zawodnik przymierzający się do uderzenia ma dużo wolnego miejsca po stronie kortu rywala, aby uderzyć wygrywającą piłkę, np. gdy przeciwnik znajduję się głęboko po przeciwnej stronie kortu i ma małe szanse na dobiegnięcie w porę na drugą stronę
Open Stance (pozycja otwarta) – sposób ustawienia się na korcie, polegający na uderzaniu piłki twarzą zwróconą do przeciwnika i z ustawieniem ciała równolegle do linii końcowej
Out (aut) – sytuacja, w której piłka ląduje całym swoim obwodem poza polem gry po uderzeniu jednego z zawodników
Overhead (zagranie z nad głowy) – uderzenie piłki przez zawodnika w momencie, gdy ta znajduje się nad jego głową
Overrule (podważenie decyzji) – sytuacja, w której sędzia główny neguje decyzję sędziego liniowego np. co do miejsca, w którym spadła piłka
Passing Shot (uderzenie mijające) – zagranie piłki w taki sposób, aby minęła ona przeciwnika, gdy ten znajduje się przy siatce lub zmierza w jej kierunku
Penalty Point (punkt karny) – odebranie punktu zawodnikowi za niesportowe zachowanie lub przyznanie go rywalowi
Place-Up / Ball Toss (podrzucenie piłki) – wyrzut piłki do góry przy serwisie; jeżeli piłka nie dotknie rakiety to wyrzut można powtórzyć bez konsekwencji
Placement (umieszczenie piłki w korcie) – dokładne ulokowanie piłki w korcie, najczęściej w zamierzonym miejscu, do którego przeciwnik nie będzie w stanie dobiec
Poaching (wyręczenie partnera) – określenie używane w grze deblowej, odnoszące się do szybkiej reakcji i uderzenia trudnej piłki wolejem przez zawodnika przy siatce, która w zamyśle rywali była kierowana do jego partnera stojącego za jego plecami
Point (punkt) – część meczu tenisowego rozpoczynająca się serwisem, a kończąca się nieudanym returnem, autowym uderzeniem lub przekroczeniem przepisów w trakcie wymiany przez jednego z zawodników; punkty w gemie liczone są kolejno jako 0, 15, 30, 40 i gem, chyba że wcześniej dojdzie do równowagi (40:40) i gry na przewagi (ad:40)
Pusher (przepychacz) – określenie gracza, który nie usiłuje zagrywać trudnych wygrywających uderzeń, ale przebija piłkę bezpiecznie i bez ryzyka na stronę rywala, czyhając na jego niewymuszony błąd lub na bardzo dobrą okazję do ataku; taka taktyka często stosowana jest przez tenisistów specjalizujących się w grze na kortach ceglanych
Putaway (zagranie w zamyśle kończące) – uderzenie z uprzywilejowanej pozycji, które zazwyczaj skutkuje zdobyciem punktu i z takim zamiarem zagrywane jest przez zawodnika
Qualies (kwalifikacje) – rozgrywki poprzedzające turniej główny z udziałem zawodników niżej sklasyfikowanych, którzy rywalizują między sobą o kilka wolnych miejsc w głównej drabince turniejowej
Racquet / Racket (rakieta tenisowa) – przyrząd do gry w tenisa składający się z uchwytu i główki wypełnionej naciągiem (splecionym w kształcie siatki), który służy do odbijania piłki. Obecnie rakiety zbudowane są najczęściej z włókna węglowego, a dawniej używano rakiet drewnianych i metalowych
Rally (wymiana tenisowa) – następująca po serwisie (o ile jeden z zawodników nie zaserwował asa) seria uderzeń, kontynuowana przez obu tenisistów aż do momentu zdobycia punktu przez jednego z nich
Receiver (odbierający serwis) – zawodnik starający się odebrać podanie przeciwnika i utrzymać piłkę w grze
Retriever (aportujący) – kolokwialne określenie zawodnika preferującego defensywny tenis i skupiającego się na uderzeniach zza linii końcowej kortu
Return (return) – określenie stosowane w odniesieniu do pierwszego uderzenia piłki przez zawodnika odbierającego serwis
Second Service (drugi serwis) – druga i ostatnia możliwa próba, jaką ma do dyspozycji gracz, aby rozpocząć wymianę; jeżeli drugi serwis podobnie jak pierwszy będzie nieudany to punkt otrzymuje przeciwnik
Seeding (rozstawienie) – lista zawodników, którzy są w turnieju z racji wysokiego rankingu rozstawieni i nie mogą trafić na siebie w pierwszych rundach; w turniejach wielkoszlemowych rozstawionych jest 32 zawodników
Serve / Service (serwis, podanie) – uderzenie rozpoczynające każdy punkt, zagrywane zza końcowej linii w karo serwisowe rywala
Server (serwujący) – zawodnik, który w danym gemie rozpoczyna wymianę od własnego podania
Service Game (gem serwisowy) – w odniesieniu do jednego z zawodników jest to gem, w którym posiada on atut własnego podania
Service Sideline (serwisowa linia boczna) – linia boczna kara serwisowego, stanowiąca połowę bocznej linii singlowej
Serve and Volley (serw i wolej) – ofensywna taktyka często stosowana na szybkich nawierzchniach, polegająca na bezpośrednim udaniu się pod siatkę po mocnym serwisie i próbie zakończenia wymiany zagraniem wolejowym
Service Winner (serwis wygrywający) – uderzenie rozpoczynające wymianę zagrane w prawidłowy sposób, po którym przeciwnik dotyka piłkę rakietą, ale nie udaje mu się jej przebić z powrotem na stronę rywala (piłka po jego uderzeniu ląduje poza polem gry, uderza w siatkę lub odbija się najpierw w jego polu gry)
Set Point (piłka setowa) – sytuacja, w której zawodnika dzieli jeden wygrany punkt od zwycięstwa w secie
Shank (zagranie ramą) – niedokładne uderzenie piłki, podczas którego piłka ma kontakt z ramą rakiety, co skutkujące zazwyczaj nieudanym zagraniem
Show Court (kort pokazowy) – określenie używane w stosunku do kortów, na których odbywają się najważniejsze spotkania turnieju i które dysponują największymi trybunami; na Wimbledonie są to kort centralny oraz kort nr.1 i kort nr.2
Singles (singiel) – mecz tenisowy rozgrywany między dwoma zawodnikami lub zawodniczkami, a także między zawodnikiem a zawodniczką
Sitter (łatwizna) – potoczne określenie słabego uderzenia w okolice środka kortu, bez rotacji, po którym piłka odbija się wysoko od kortu po stronie rywala i które łatwo przebić z powrotem na drugą stronę
Slice (slajs) – uderzenie piłki z nadaniem jej rotacji wstecznej tak, żeby odbiła się ona nisko od ziemi po stronie rywala oraz utraciła nieco swoją prędkość; polega na podcięciu piłki stroną wewnętrzną rakiety, dlatego to zagranie jest wykonywane od strony bekhendowej
Smash (smecz) – mocne uderzenie piłki znad głowy, które zazwyczaj kończy się zdobyciem punktu; jest najczęściej odpowiedzią na nieudaną próbę loba zagrywanego przez rywala oraz gdy piłka po uderzeniu przeciwnika odbije się od kortu po bardzo wysokim koźle
Spin (rotacja) – kierunek obrotu piłki w powietrzu, od którego zależy jak zachowa się piłka po odbiciu od nawierzchni po drugiej stronie kortu. Rotacja może być zarówno awansująca jak i wsteczna oraz boczna
Spot Serving (serwowanie w punkt) – precyzyjny serwis lądujący bezpośrednio lub w pobliżu jednego z narożników kara serwisowego, czyli w punkcie przecięcia linii serwisowej ze środkową linią serwisową lub z boczną linią singlową; trafienie w to miejsce poparte odpowiednią siłą, kończy się zazwyczaj asem serwisowym i zdobyciem punktu
Squash Shot (zduszone uderzenie) – podcięcie piłki z forhendu, wykonywane w biegu z defensywnej pozycji
Stick The Volley (sklejony wolej) – zagranie wolejowe przy siatce, po którym piłka lecąc ostro w dół odbija się po stronie rywala blisko siatki
Straight Set (zwycięstwo do zera) – wygranie meczu bez straty seta
Strings (struny) – grube nitki z syntetycznego tworzywa wypełniające głowę rakiety, mocno naciągnięte i służące do odbijania piłki tenisowej oraz tłumienia drgań szkodliwych dla ręki
Stop Volley (stopowany wolej) – zagranie piłki wolejem z jednoczesnym wytrąceniem jej prędkości tak, aby odbiła się ona blisko siatki po stronie rywala i po niskim koźle
Synthetic Court (kort syntetyczny) – kort o nawierzchni pokrytej sztuczną trawą, syntetycznym kauczukiem, poliuretanem i innymi syntetycznymi materiałami. Korty o takiej nawierzchni mogą być wolne lub szybkie w zależności od zastosowanego syntetyku
Sweetspot (słodki punkt) – kolokwialne określenie środka głowy rakiety, czyli najlepszego miejsca do odbicia piłki, aby nadać jej pożądany kierunek i odpowiednią prędkość
The „T” (punkt T) – centralny obszar połówki kortu, gdzie linia serwisowa, krzyżuje się ze środkową linią serwisową tworząc literę „T”
Taboo Zone / No Man’s Land / Backcourt (obszar tabu) – obszar pomiędzy linią końcową kortu, a linią serwisową (a dokładniej bardziej w obrębie tej linii); pole to często nazywane jest bezludną wyspą, ponieważ gracze przebywają w nim bardzo rzadko i nie biegają w obrębie tego pola regularnie podczas prowadzenia wymian
Tanking (podkładanie się) – potoczne określenie celowej porażki w meczu lub odpuszczenia seta przy wysokim prowadzeniu rywala, aby oszczędzić siły na set następny
Tennis Ball (piłka tenisowa) – miękka, okrągła, małych rozmiarów, wypełniona powietrzem piłka pokryta syntetycznym, futrzanym materiałem, służąca do gry w tenisa ziemnego
Tennis Elbow (łokieć tenisisty) – potoczna nazwa urazu łokcia, który występuje bardzo często u zawodników uprawiających tenis amatorsko oraz u graczy średnio zaawansowanych; uraz ten jest skutkiem najczęściej złej techniki uderzeń przez co rakieta emituje nadmierne drgania oddziaływujące na rękę tenisisty
Tie-Break (czyt. tajbrejk) – specjalny gem wprowadzony w celu skrócenia długości seta, następujący przy stanie 6:6 w gemach, grany do siedmiu wygranych punktów z zachowaniem dwóch punktów przewagi; tie-break rozpoczyna serwisem gracz, który w poprzednim gemie odbierał serwis, później dwukrotnie serwuje jego rywal i następnie każdy z graczy serwuje na zmianę dwa razy aż do rozstrzygnięcia seta
Topspin (rotacja awansująca) – nadanie piłce mocnej rotacji awansującej, zgodnej z kierunkiem, w którym się porusza; gracz uderze piłkę nadając jej rotację, która powoduje, że piłka spada na stronę rywala i odbija się po wysokim koźle
Touch (dotknięcie siatki) – wywołany przed sędziego błąd, polegający na dotknięciu siatki przez jednego z zawodników, gdy piłka jest jeszcze w grze, co skutkuje utratą punktu przez tenisistę, który dotknął siatki
Tramline (końcowa linia singlowa) – linia boczna oddzielająca pole do gry w singla od pola do gry w debla
Tweener (uderzenie między nogami) – bardzo widowiskowe zagranie wymagające dobrej techniki i koordynacji, polegające na uderzeniu piłki między nogami stojąc tyłem do siatki, a wykorzystywane najczęściej w odpowiedzi na ofensywnego loba, gdy gracz musi gonić piłkę, która go przelobowała
Twist Serve / Kick Serve / American Twist (serwis wyrzucający) – mający kilka określeń podkręcony serwis, często stosowany przy drugim podaniu, mający na celu wyrzucenie przeciwnika, który odbiera serwis trochę poza kort, piłka przy tym serwisie odbija się wysokim kozłem i zawodnik odbierający serwis ma utrudnione zadanie, aby uderzyć ją mocno i dokładnie, co umożliwia serwującemu przeprowadzenie akcji „serw i wolej”
Underspin / Backspin (rotacja odwrotna) – nadanie piłce rotacji odwrotnej do kierunku, w którym się porusza; gracz podcina piłkę nadając jej rotację, która powoduje, że piłka leci wolniej i odbija się po stronie rywala nisko nad ziemią
Umpire (sędzia główny) – niezależna osoba pilnująca przestrzegania zasad na korcie i podejmująca wszelkie decyzje dotyczące przyznawania punktów czy karania zawodników; sędzia tenisowy zazwyczaj siedzi na wysokim krześle z boku kortu, bezpośrednio nad siatką i może negować decyzje sędziów liniowych
Underarm Service (serwis z pod ramienia) – serwis wykonywany sposobem dolnym, gdzie rakieta w momencie wykonywania serwisu znajduje się poniżej ramienia; w półprofesjonalnym i zawodowym tenisie praktykowanie tego typu serwisu jest odbierane jako obraźliwie
Unforced Error (niewymuszony błąd) – autowy serwis lub złe odbicie piłki wynikające z niedokładności w uderzeniu, które skutkuje łatwym zdobyciem punktu przez rywala
Vamos (do boju) – często spotykane określenie wykrzykiwane podczas meczu przez graczy pochodzących z krajów hiszpańskojęzycznych i portugalskojęzycznych w ważnych momentach spotkania, np. po wygranej ważnej piłce lub w sytuacji, gdy zawodnikowi nie wyszło kilka zagrać i chce się w ten sposób zmotywować do lepszej gry (odpowiednik angielskiego „come on” i francuskiego „allez”)
Volley (wolej) – uderzenie piłki z forhendu lub bekhendu zanim ta odbije się od nawierzchni; jest to standardowe uderzenie piłki przez zawodnika znajdującego się przy siatce
Walkover (walkower) – sytuacja, w której zawodnik wygrywa mecz bez gry, po tym jak jego rywal wycofał się z turnieju przed rozpoczęciem meczu
Warm-Up (rozgrzewka) – poprzedzające każde spotkanie kilkuminutowe wprowadzenie do meczu, podczas którego gracze odbijają piłki i serwują w celu rozgrzania się; występuje również po dłuższej przerwie w meczu spowodowanej np. opadami deszczu
Western Grip (chwyt zachodni) – sposób trzymania rakiety, używany głównie w celu wyprowadzenia uderzenia forhendowego z rotacją awansującą
Wild Card (dzika karta) – zaproszenie do udziału w turnieju zawodnika, który z racji niskiej pozycji w rankingu nie został uwzględniony w drabince turniejowej; dziką kartę najczęściej dostają lokalni zawodnicy, obiecujący juniorzy lub znani zawodnicy wracający po dłuższej kontuzji
Winner (uderzenie wygrywające) – silne uderzenie umieszczone w polu gry rywala, do którego on sam nie zdołał dobiec i skutkujące zdobyciem punktu
Winner Service (serwis wygrywający) – podanie, po którym rywal dotknął piłki rakietą, ale nie był w stanie odbić jej poprawnie na pole gry podającego; serwis wygrywający podobnie jak as serwisowy skutkuje zdobyciem punktu przez zawodnika serwującego
Wrong-Foot (zagranie przeciw stopom) – zagranie piłki w stronę przeciwną do kierunku biegu rywala, co często skutkuje zdobyciem punktu przez zawodnika
WTA (Żeńska Federacja Tenisa) – organizacja nadzorująca rozgrywki kobiecego tenisa i dbająca o interesy zawodniczek
Autor : Goget (Tennisbios.com)